شیر پرسی فلکه برنجی نوعی شیر پرکاربرد در صنایع مختلف است که برای کنترل جریان سیالات مختلف مانند آب، روغن، هوا و گاز در فشارهای بالا و مصارف گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شیرها به دلیل مزایای متعددی از جمله استحکام بالا، مقاومت در برابر خوردگی، عملکرد روان و عمر طولانی، به طور گسترده مورد استقبال قرار گرفته‌اند.
اجزاء و عملکرد:
- بدنه: بدنه شیر از جنس برنج بوده و وظیفه اصلی آن محافظت از اجزاء داخلی در برابر عوامل خارجی است.
- فلکه: فلکه از جنس برنج یا پلاستیک بوده و برای باز و بسته کردن شیر به صورت دستی استفاده می‌شود.
- ساقه شیر: ساقه شیر از جنس برنج یا فولاد ضد زنگ بوده و وظیفه انتقال حرکت فلکه به داخل شیر را دارد.
- پکینگ: پکینگ در محل اتصال ساقه شیر به بدنه قرار گرفته و از نشتی سیال جلوگیری می‌کند.
- فنر: فنر برای بازگشت فلکه به حالت اولیه پس از رها شدن اعمال نیرو به آن، استفاده می‌شود.
- مهره ماسوره: مهره ماسوره برای اتصال شیر به لوله یا اتصالات مربوطه استفاده می‌شود.
- مهره پرسی: مهره پرسی برای اتصال شیر به لوله‌های فلزی به صورت دائمی استفاده می‌شود.
- منافذ ورودی و خروجی: شیرهای پرسی فلکه برنجی دارای یک یا دو منفذ ورودی و خروجی برای ورود و خروج سیال هستند.
مزایای شیر پرسی فلکه برنجی:
- استحکام بالا: بدنه و اجزاء داخلی این شیرها از جنس برنج بوده که از استحکام و مقاومت بالایی در برابر فشار و ضربه برخوردار هستند.
- مقاومت در برابر خوردگی: برنج به طور طبیعی در برابر خوردگی و زنگ زدگی مقاوم بوده و این امر طول عمر شیر را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
- عملکرد روان: حرکت فلکه و ساقه شیر به آرامی و بدون اصطکاک انجام می‌شود و این امر سهولت استفاده از آن را به همراه دارد.
- عمر طولانی: به دلیل کیفیت بالای مواد و ساخت دقیق، شیرهای پرسی فلکه برنجی از عمر طولانی و دوام بالایی برخوردار هستند.
- تنوع سایز و فشار: این شیرها در سایزها و فشارهای کاری مختلف موجود هستند که می‌توان آنها را برای مصارف گوناگون مورد استفاده قرار داد.
- قابلیت تعمیر: در صورت خرابی، قطعات داخلی این شیرها به راحتی قابل تعویض و یا تعمیر هستند.
- قیمت مناسب: قیمت این شیرها در مقایسه با شیرهای مشابه از جنس فولاد ضد زنگ، به طور قابل توجهی مقرون به صرفه تر است.
کاربردهای شیر پرسی فلکه برنجی:
- صنایع تاسیسات: در سیستم‌های لوله کشی آب، بخار، هوای فشرده و روغن در ساختمان‌ها و مجتمع‌های مسکونی، تجاری و صنعتی از این شیرها استفاده می‌شود.
- صنایع نفت و گاز: در خطوط لوله انتقال نفت، گاز و فرآورده‌های نفتی از این شیرها استفاده می‌شود.
- صنایع غذایی و دارویی: در خطوط تولید مواد غذایی و دارویی برای کنترل جریان سیالات مختلف از این شیرها استفاده می‌شود.
- صنایع کشاورزی: در سیستم‌های آبیاری و آبرسانی مزارع و باغات از این شیرها استفاده می‌شود.
- صنایع شیمیایی: در خطوط تولید و انتقال مواد شیمیایی از این شیرها استفاده می‌شود.
انواع شیرهای پرسی فلکه برنجی:
شیر توپی (Ball Valve): این نوع شیر دارای یک توپی کروی شکل در داخل بدنه است که با چرخش فلکه، حول محور خود می‌چرخد و مسیر عبور سیال را باز یا بسته می‌کند. از مزایای این شیر می‌توان به عملکرد سریع و آسان، آب‌بندی کامل در حالت بسته، مقاومت در برابر رسوب و گرفتگی و تنوع سایز و فشار کاری بالا اشاره کرد. شیرهای توپی در سیستم‌های لوله کشی آب، گاز و هوا، صنایع نفت و گاز، صنایع غذایی و دارویی و صنایع شیمیایی کاربرد دارند.
شیر پروانه ای (Butterfly Valve): این نوع شیر دارای یک دیسک فلزی به شکل پروانه در داخل بدنه است که با چرخش فلکه، حول محور خود می‌چرخد و مسیر عبور سیال را باز یا بسته می‌کند. از مزایای این شیر می‌توان به افت فشار کم، ابعاد و وزن کم، قیمت مناسب و سهولت نصب و جداسازی اشاره کرد. شیرهای پروانه ای در سیستم‌های لوله کشی با جریان‌های بالا، صنایع تاسیسات، سیستم‌های اطفاء حریق و صنایع تهویه مطبوع کاربرد دارند.
شیر سوزنی (Needle Valve): این نوع شیر دارای یک سوزن مخروطی شکل در داخل بدنه است که با حرکت ساقه شیر به صورت عمودی، مسیر عبور سیال را تنظیم می‌کند. از مزایای این شیر می‌توان به کنترل دقیق جریان سیال، تنظیم جریان سیال با دقت بالا و مناسب بودن برای سیالات با ویسکوزیته بالا اشاره کرد. شیرهای سوزنی در سیستم‌های هیدرولیک و پنوماتیک، تجهیزات آزمایشگاهی، صنایع دارویی و شیمیایی و سیستم‌های تصفیه آب کاربرد دارند.
شیر چک (Check Valve): این نوع شیر فقط به جریان سیال در یک جهت اجازه می‌دهد و از برگشت جریان جلوگیری می‌کند. از مزایای این شیر می‌توان به جلوگیری از برگشت جریان سیال، عملکرد ساده و اتوماتیک، تنوع سایز و فشار کاری بالا و قیمت مناسب اشاره کرد. شیرهای چک در پمپ‌ها، مخازن، سیستم‌های لوله کشی و خطوط انتقال سیال کاربرد دارند.
شیر دروازه ای (Gate Valve): این نوع شیر دارای یک دروازه کشویی در داخل بدنه است که با حرکت ساقه شیر به صورت عمودی، مسیر عبور سیال را باز یا بسته می‌کند. از مزایای این شیر می‌توان به افت فشار کم، آب‌بندی کامل در حالت بسته، مناسب بودن برای سیالات با ذرات معلق و قیمت مناسب اشاره کرد. شیرهای دروازه ای در سیستم‌های لوله کشی با جریان‌های بالا، صنایع تاسیسات، سیستم‌های اطفاء حریق و صنایع تهویه مطبوع کاربرد دارند.
نکات ایمنی هنگام استفاده از شیر پرسی فلکه برنجی:
قبل از استفاده:
1- انتخاب شیر مناسب:
برای هر نوع سیال، فشار کاری، دما و کاربرد، باید شیر مناسب با جنس بدنه، قطعات داخلی، سایز و فشار کاری صحیح انتخاب شود.
از شیرهای با فشار کاری و دمای پایین تر از حد مجاز برای سیال و سیستم استفاده نکنید.
2- بررسی سلامت شیر:
قبل از استفاده از شیر، آن را به دقت از نظر هرگونه آسیب دیدگی، نشتی یا نقص فنی بررسی کنید.
از شیرهای آسیب دیده، معیوب و یا دارای نشتی به هیچ وجه استفاده نکنید.
3- اتصال صحیح:
شیر را به طور صحیح و محکم به لوله و یا اتصالات مربوطه متصل کنید.
از نشت سیال قبل از استفاده اطمینان حاصل کنید.
از آچار مناسب برای سفت کردن اتصالات استفاده کنید و از اعمال فشار بیش از حد خودداری کنید.
حین استفاده:
1-محیط تهویه مناسب:
از شیر پرسی فلکه برنجی در محیطی با تهویه مناسب استفاده کنید.
در صورت استفاده از شیر در محیط‌های بسته، از تهویه مناسب محل اطمینان حاصل کنید.
2-عدم قرارگیری در معرض حرارت:
شیر را از معرض حرارت مستقیم، تابش شدید نور خورشید و یا منابع گرمایشی دور نگه دارید.
از نصب شیر در مکان‌هایی که دمای محیط از حد مجاز شیر فراتر می‌رود، خودداری کنید.
3-عدم ضربه زدن:
از ضربه زدن، انداختن و یا وارد کردن فشار بیش از حد به شیر خودداری کنید.
ضربه و یا فشار ناگهانی می‌تواند به شیر و اتصالات آن آسیب برساند.
4-محافظت از شیر:
در هنگام جابجایی و یا عدم استفاده از شیر، آن را با درپوش مناسب بپوشانید تا از ورود گرد و غبار و یا آسیب دیدگی آن جلوگیری کنید.
در صورت مشاهده نشتی:
1-بستن شیر:
بلافاصله شیر را ببندید و از استفاده از آن خودداری کنید.
در صورت امکان، جریان سیال به سمت شیر را نیز قطع کنید.
2-محل نشتی را پیدا کنید:
با استفاده از محلول آب و صابون، محل نشتی را پیدا کنید.
نشتی می‌تواند از اتصالات، ساقه شیر و یا بدنه آن باشد.
3-رفع نشتی:
در صورت امکان، نشتی را با سفت کردن اتصالات و یا تعویض قطعات آسیب دیده رفع کنید.
از آچار مناسب برای سفت کردن اتصالات استفاده کنید و از اعمال فشار بیش از حد خودداری کنید.
در صورت عدم امکان رفع نشتی، از یک متخصص مجرب برای تعمیر و یا تعویض شیر کمک بگیرید.
نکات کلی:
از دستکاری و یا باز کردن شیر به طور خودسرانه خودداری کنید.
از شیر پرسی فلکه برنجی برای مصارف غیرمجاز و یا غیرمتناسب با نوع آن استفاده نکنید.
در صورت عدم آشنایی با نحوه استفاده صحیح از شیر، از یک فرد مجرب و یا متخصص راهنمایی بخواهید.
همیشه شیرهای پرسی فلکه برنجی را دور از دسترس کودکان و افراد ناآگاه نگهداری کنید.
در صورت بروز هرگونه حادثه و یا آتش سوزی، بلافاصله شیر گاز را ببندید و از محل دور شوید.
به طور دوره‌ای شیرهای پرسی فلکه برنجی را از نظر سلامت و عملکرد بررسی کنید.
در صورت مشاهده هرگونه نشتی، نقص فنی و یا عملکرد غیرعادی، از شیر استفاده نکنید و برای تعمیر و یا تعویض آن به یک متخصص مجرب مراجعه کنید.
رعایت نکات ایمنی، ضامن سلامتی و جلوگیری از بروز حوادث ناگوار خواهد بود.
